» 
Giới tính
Những hình
phạt dã man có từ thời trung cổ, tồn tại hàng ngàn năm, là nỗi ám ảnh
của cả kẻ tử tù lẫn đao phủ. Tuy đã bị loại bỏ khỏi xã hội văn minh hàng
trăm năm nay nhưng sự khủng khiếp của nó vẫn in bóng trong văn học và
trí nhớ của loài người.
Lăng trì - 'cực hình ngoài mức cực hình'
Lăng trì (còn gọi là tùng xẻo, xử bá đao) là hình thức xử tử tàn độc,
dã man và ghê rợn bậc nhất thời trung cổ. Lăng trì xuất hiện từ khoảng
những năm 900 ở Trung Quốc và tồn tại cho đến khi được bãi bỏ năm 1905.
Lăng trì cũng từng áp dụng rộng rãi tại Việt Nam thời xưa dưới chế độ
phong kiến, được gọi nôm na là tùng xẻo. Phương pháp tử hình này cũng
được các vua chúa Việt Nam dưới triều Gia Long, Minh Mạng, Tự Đức thi
hành đối với những kẻ phản loạn, bất trung, bất hiếu”. Trong Bộ luật Gia
Long thời Nguyễn xếp lăng trì vào loại “cực hình ngoài mức cực hình” và
áp dụng với những kẻ mang các tội sau: Mưu phản và đại nghịch chống vua
và xã tắc, mưu giết ông bà, cha mẹ, gian dâm và âm mưu giết chồng, giết
một nhà ba người, chặt chân tay, phanh thân thể người còn sống, đầy tớ
đánh chủ nhà đến chết, vợ cố ý đánh chết chồng.
Dựa theo những bức tranh vẽ và sách xưa viết lại thì thường phạm nhân sẽ
bị trói vào cột, đao phủ nghe hiệu lệnh bằng tiếng trống và chặt hết
tay chân rồi dùng dao sắc xẻo từng miếng thịt cho đến chết. Tùy theo
từng nơi, từng luật mà quy định mà phải sau đúng bao nhiêu nhát xẻo thì
nạn nhân mới được chết. Thịt bị lóc ra sẽ được trưng bày nơi công cộng
với mục đích răn đe dân chúng. Có những nơi nhân đạo hơn, phạm nhân sẽ
được sử dụng nha phiến trước khi hành hình để làm nhẹ bớt cơn đau đớn.
Hình phạt này áp dụng cho người sống và cả người đã chết nhằm mục đích
lăng nhục.
Trong lịch sử Trung Quốc có nhiều người bị xử lăng trì, những người nổi
tiếng như danh tướng Viên Sùng Hoan thời nhà Minh bị tùng xẻo tới hơn
3.000 nhát dao mới chết còn tên thái giám Lưu Cẩn thì phải chịu đựng tới
3.357 nhát dao mới đứt hơi...
Sự khủng khiếp của hình phạt này còn được ghi lại trong văn học, tiêu biểu nhất gần đây là tiểu thuyết Đàn hương hình của nhà văn Mạc Ngôn (Trung Quốc) bên
cạnh hình phạt tàn khốc nhất là dùng thanh kiếm gỗ đàn hương đâm vào
hậu môn tội phạm xuyên suốt đến gáy và để nạn nhân sống ngắc ngoải trong
nhiều ngày, là hình phạt lăng trì được tác giả mô tả tỉ mỉ với ba cấp
độ: cấp một xẻo đến 3.357 miếng, cấp hai xẻo 2.896 miếng, cấp ba xẻo
1.585 miếng.
Voi giày
Là một hình phạt có từ hàng ngàn năm ở các quốc gia Nam Á và Đông Nam
Á, đặc biệt tại Ấn Độ. Voi được sử dụng là voi châu Á được huấn luyện
thuần thục. Hình phạt này áp dụng cho các tử tội, thường là phạm tội
nặng với triều đình hoặc được sử dụng như một cách thức trả thù của vua
đối với những người ủng hộ phe chống lại vua. Nạn nhân bị hành quyết
thường bị voi dùng chân dẫm lên cơ thể, dùng vòi cuốn đưa lên cao và
quật xuống đất. Người ta có thể điều khiển voi làm cho nạn nhân chết
nhanh hoặc chết từ từ để hành hạ. Không chỉ có các nước châu Á áp dụng
hình phạt này, La Mã và Carthage cũng áp dụng cho việc xử tử đồng loạt
một số đông tù nhân.
Trong lịch sử Việt Nam, vụ xử lăng trì, voi giày gây chấn động nhất
có thể kể đến vụ vua Gia Long “trừng trị” vua quan Tây Sơn… Sách Đại Nam
thực lục chính biên chép: Quang Toản và những người con khác của Nguyễn
Nhạc, Nguyễn Huệ là Quang Duy, Quang Thiệu và Quang Bàn bị 5 voi xé
xác, đầu bị bỏ vào vò và giam trong ngục. Quang Tự, Quang Điện, Nguyễn
Văn Trị rồi các con của Nguyễn Nhạc gồm Thanh, Hán, Dũng bị giết ngay
sau khi bị bắt; chưa kể 31 người có quan hệ huyết thống với Nguyễn Huệ
đều bị xử lăng trì. Lăng mộ nhà Tây Sơn như các lăng của vua Thái Đức và
vua Quang Trung bị quật lên, hài cốt bị giã nát quăng đi, đầu ba vua
Tây Sơn (Thái Đức, Quang Trung và Cảnh Thịnh) và bài vị vợ chồng Nguyễn
Huệ thì bị giam trong ngục tối. Nữ tướng Bùi Thị Xuân và con gái bị voi
giày… Một vụ lăng trì nổi tiếng khác là vào năm 1835 những đầu đảng
phiến lọan thành Phiên An gồm 6 người bị xử lăng trì…
Tru di tam tộc
Là một hình phạt tàn bạo thời phong kiến ở các nước châu Á như Việt
Nam, Trung Hoa, có nghĩa là giết sạch ba họ gồm: họ cha, họ mẹ, họ vợ
(hoặc họ chồng) của phạm nhân. Những kẻ phạm tội khi quân, phản quốc sẽ
phải chịu hình phạt này.
Khi một người phạm tội bị kết án tru di tam tộc, những người trong
cả ba họ của người đó từ trẻ đến già đều bị diệt . Họ nhà mẹ và họ nhà
vợ trong trường hợp này bao gồm cả họ hàng của mẹ kế và vợ lẽ cũng không
loại trừ. Kể cả trong trường hợp chính những người mẹ, mẹ kế và những
người vợ lẽ của người đó đã qua đời trước khi kết án thì họ hàng của họ
vẫn phải thụ án. Do đó trong lịch sử, khi xảy ra án tru di tam tộc,
thường có hàng trăm, thậm chí hàng ngàn người mang nhiều họ bị giết một
lúc. Nhiều người có quan hệ họ hàng khá xa với người phạm tội cũng bị
giết cùng. Vụ án nổi tiếng nhất trong lịch sử Việt Nam chính là Vụ án Lệ
Chi Viên mà Nguyễn Trãi, công thần khai quốc nhà Hậu Lê bị kết án giết
vua Lê Thái Tông.
Để tránh tai hoạ, những người cùng trong họ may mắn thoát nạn thường
phải chạy đi nơi xa, mai danh ẩn tích, đổi sang họ khác. Sự truy nã của
triều đình phong kiến đối với những người này kéo dài nhiều năm và chỉ
dừng lại khi có lệnh cải chính chính thức của triều đình. Vì vậy có
những trường hợp trốn tránh sau nhiều năm vẫn bị bắt giết. Điển hình là
trường hợp cha con Nguyễn Văn Đức và Nguyễn Văn Đâu - con và cháu của
vua Thái Đức Nguyễn Nhạc, dù nhà Tây Sơn đã mất năm 1802 nhưng họ vẫn bị
nhà Nguyễn bắt và xử chém năm 1831 để đề phòng phản loạn chống triều
đình, báo thù cũ.
Cung hình
Là một hình phạt thời phong kiến, đối tượng phạm tội bị cắt bộ phận
sinh dục. Tuy kết cục của hình phạt này đa số không phải là cái chết
nhưng là một đòn cực hiểm độc đối với thần kinh và tâm lý, có thể khiến
người bị cung hình mãi mãi về sau sống trong sự hoảng loạn, sợ hãi, nhục
nhã và ức chế.
Trong lịch sử Trung Hoa, Tư Mã Thiên phải chịu hình phạt cung hình. Sử
gia Tư Mã Thiên khi nghĩ lại giây phút bị cung hình đã cay đắng viết:
"Mỗi khi nghĩ đến nỗi nhục đó thì mồ hôi ướt đầm áo, nghĩ mình chỉ đáng
canh cửa cho đàn bà hay tốt hơn là nên ẩn thân vào nơi sơn cùng thuỷ
tận".
Tứ mã phân thây
Tứ mã phân thây (đôi khi gọi là tứ mã phanh thây) là một hình phạt
thời phong kiến. Đây là hình phạt mà tứ chi của phạm nhân bị cột vào bốn
sợi dây nối vào bốn con ngựa. Trên ngựa có thể có nài ngựa hoặc không.
Khi hành hình, các nài ngựa sẽ thúc ngựa phi ra bốn hướng còn không có
nài ngựa thì người ta sẽ hét lớn hoặc đánh ngựa để chúng hoảng sợ bỏ
chạy. Từ đó bốn sợi dây sẽ kéo tứ chi phạm nhân đến khi thân thể của
phạm nhân bị xé thành năm mảnh gồm đầu, thân và tứ chi. Phạm nhân sẽ bị
bỏ mặc cho máu chảy đến chết.
Hình phạt này còn có một biến thể khác là ngũ mã phân thây với con
ngựa thứ năm cột vào cổ phạm nhân. Hình phạt này cũng được áp dụng khá
rộng rãi ở một số nước châu Á, châu Âu thời cổ đại, là một niềm khiếp sợ
đối với phạm nhân và những người chứng kiến.
Trong hàng nghìn năm xã hội loài người chưa tiến đến văn minh, còn có
rất nhiều hình phạt tàn độc khác nữa như ném đá tới chết, lột da, xiết
đai diêm vương, chặt ngang lưng, tự rạch bụng, bị ép phải đấu gươm, đấu
súng... Cùng với sự tiến bộ của loài người, công lý cũng được thực thi
một cách nhân đạo hơn.
Phương Lan
phạt dã man có từ thời trung cổ, tồn tại hàng ngàn năm, là nỗi ám ảnh
của cả kẻ tử tù lẫn đao phủ. Tuy đã bị loại bỏ khỏi xã hội văn minh hàng
trăm năm nay nhưng sự khủng khiếp của nó vẫn in bóng trong văn học và
trí nhớ của loài người.
Lăng trì - 'cực hình ngoài mức cực hình'
Lăng trì (còn gọi là tùng xẻo, xử bá đao) là hình thức xử tử tàn độc,
dã man và ghê rợn bậc nhất thời trung cổ. Lăng trì xuất hiện từ khoảng
những năm 900 ở Trung Quốc và tồn tại cho đến khi được bãi bỏ năm 1905.
Lăng trì cũng từng áp dụng rộng rãi tại Việt Nam thời xưa dưới chế độ
phong kiến, được gọi nôm na là tùng xẻo. Phương pháp tử hình này cũng
được các vua chúa Việt Nam dưới triều Gia Long, Minh Mạng, Tự Đức thi
hành đối với những kẻ phản loạn, bất trung, bất hiếu”. Trong Bộ luật Gia
Long thời Nguyễn xếp lăng trì vào loại “cực hình ngoài mức cực hình” và
áp dụng với những kẻ mang các tội sau: Mưu phản và đại nghịch chống vua
và xã tắc, mưu giết ông bà, cha mẹ, gian dâm và âm mưu giết chồng, giết
một nhà ba người, chặt chân tay, phanh thân thể người còn sống, đầy tớ
đánh chủ nhà đến chết, vợ cố ý đánh chết chồng.
Dựa theo những bức tranh vẽ và sách xưa viết lại thì thường phạm nhân sẽ
bị trói vào cột, đao phủ nghe hiệu lệnh bằng tiếng trống và chặt hết
tay chân rồi dùng dao sắc xẻo từng miếng thịt cho đến chết. Tùy theo
từng nơi, từng luật mà quy định mà phải sau đúng bao nhiêu nhát xẻo thì
nạn nhân mới được chết. Thịt bị lóc ra sẽ được trưng bày nơi công cộng
với mục đích răn đe dân chúng. Có những nơi nhân đạo hơn, phạm nhân sẽ
được sử dụng nha phiến trước khi hành hình để làm nhẹ bớt cơn đau đớn.
Hình phạt này áp dụng cho người sống và cả người đã chết nhằm mục đích
lăng nhục.
Trong lịch sử Trung Quốc có nhiều người bị xử lăng trì, những người nổi
tiếng như danh tướng Viên Sùng Hoan thời nhà Minh bị tùng xẻo tới hơn
3.000 nhát dao mới chết còn tên thái giám Lưu Cẩn thì phải chịu đựng tới
3.357 nhát dao mới đứt hơi...
Sự khủng khiếp của hình phạt này còn được ghi lại trong văn học, tiêu biểu nhất gần đây là tiểu thuyết Đàn hương hình của nhà văn Mạc Ngôn (Trung Quốc) bên
cạnh hình phạt tàn khốc nhất là dùng thanh kiếm gỗ đàn hương đâm vào
hậu môn tội phạm xuyên suốt đến gáy và để nạn nhân sống ngắc ngoải trong
nhiều ngày, là hình phạt lăng trì được tác giả mô tả tỉ mỉ với ba cấp
độ: cấp một xẻo đến 3.357 miếng, cấp hai xẻo 2.896 miếng, cấp ba xẻo
1.585 miếng.
Voi giày
Là một hình phạt có từ hàng ngàn năm ở các quốc gia Nam Á và Đông Nam
Á, đặc biệt tại Ấn Độ. Voi được sử dụng là voi châu Á được huấn luyện
thuần thục. Hình phạt này áp dụng cho các tử tội, thường là phạm tội
nặng với triều đình hoặc được sử dụng như một cách thức trả thù của vua
đối với những người ủng hộ phe chống lại vua. Nạn nhân bị hành quyết
thường bị voi dùng chân dẫm lên cơ thể, dùng vòi cuốn đưa lên cao và
quật xuống đất. Người ta có thể điều khiển voi làm cho nạn nhân chết
nhanh hoặc chết từ từ để hành hạ. Không chỉ có các nước châu Á áp dụng
hình phạt này, La Mã và Carthage cũng áp dụng cho việc xử tử đồng loạt
một số đông tù nhân.
 |
| Tranh vẽ minh họa cho hình phạt voi giày. |
Trong lịch sử Việt Nam, vụ xử lăng trì, voi giày gây chấn động nhất
có thể kể đến vụ vua Gia Long “trừng trị” vua quan Tây Sơn… Sách Đại Nam
thực lục chính biên chép: Quang Toản và những người con khác của Nguyễn
Nhạc, Nguyễn Huệ là Quang Duy, Quang Thiệu và Quang Bàn bị 5 voi xé
xác, đầu bị bỏ vào vò và giam trong ngục. Quang Tự, Quang Điện, Nguyễn
Văn Trị rồi các con của Nguyễn Nhạc gồm Thanh, Hán, Dũng bị giết ngay
sau khi bị bắt; chưa kể 31 người có quan hệ huyết thống với Nguyễn Huệ
đều bị xử lăng trì. Lăng mộ nhà Tây Sơn như các lăng của vua Thái Đức và
vua Quang Trung bị quật lên, hài cốt bị giã nát quăng đi, đầu ba vua
Tây Sơn (Thái Đức, Quang Trung và Cảnh Thịnh) và bài vị vợ chồng Nguyễn
Huệ thì bị giam trong ngục tối. Nữ tướng Bùi Thị Xuân và con gái bị voi
giày… Một vụ lăng trì nổi tiếng khác là vào năm 1835 những đầu đảng
phiến lọan thành Phiên An gồm 6 người bị xử lăng trì…
Tru di tam tộc
Là một hình phạt tàn bạo thời phong kiến ở các nước châu Á như Việt
Nam, Trung Hoa, có nghĩa là giết sạch ba họ gồm: họ cha, họ mẹ, họ vợ
(hoặc họ chồng) của phạm nhân. Những kẻ phạm tội khi quân, phản quốc sẽ
phải chịu hình phạt này.
Khi một người phạm tội bị kết án tru di tam tộc, những người trong
cả ba họ của người đó từ trẻ đến già đều bị diệt . Họ nhà mẹ và họ nhà
vợ trong trường hợp này bao gồm cả họ hàng của mẹ kế và vợ lẽ cũng không
loại trừ. Kể cả trong trường hợp chính những người mẹ, mẹ kế và những
người vợ lẽ của người đó đã qua đời trước khi kết án thì họ hàng của họ
vẫn phải thụ án. Do đó trong lịch sử, khi xảy ra án tru di tam tộc,
thường có hàng trăm, thậm chí hàng ngàn người mang nhiều họ bị giết một
lúc. Nhiều người có quan hệ họ hàng khá xa với người phạm tội cũng bị
giết cùng. Vụ án nổi tiếng nhất trong lịch sử Việt Nam chính là Vụ án Lệ
Chi Viên mà Nguyễn Trãi, công thần khai quốc nhà Hậu Lê bị kết án giết
vua Lê Thái Tông.
Để tránh tai hoạ, những người cùng trong họ may mắn thoát nạn thường
phải chạy đi nơi xa, mai danh ẩn tích, đổi sang họ khác. Sự truy nã của
triều đình phong kiến đối với những người này kéo dài nhiều năm và chỉ
dừng lại khi có lệnh cải chính chính thức của triều đình. Vì vậy có
những trường hợp trốn tránh sau nhiều năm vẫn bị bắt giết. Điển hình là
trường hợp cha con Nguyễn Văn Đức và Nguyễn Văn Đâu - con và cháu của
vua Thái Đức Nguyễn Nhạc, dù nhà Tây Sơn đã mất năm 1802 nhưng họ vẫn bị
nhà Nguyễn bắt và xử chém năm 1831 để đề phòng phản loạn chống triều
đình, báo thù cũ.
Cung hình
Là một hình phạt thời phong kiến, đối tượng phạm tội bị cắt bộ phận
sinh dục. Tuy kết cục của hình phạt này đa số không phải là cái chết
nhưng là một đòn cực hiểm độc đối với thần kinh và tâm lý, có thể khiến
người bị cung hình mãi mãi về sau sống trong sự hoảng loạn, sợ hãi, nhục
nhã và ức chế.
Trong lịch sử Trung Hoa, Tư Mã Thiên phải chịu hình phạt cung hình. Sử
gia Tư Mã Thiên khi nghĩ lại giây phút bị cung hình đã cay đắng viết:
"Mỗi khi nghĩ đến nỗi nhục đó thì mồ hôi ướt đầm áo, nghĩ mình chỉ đáng
canh cửa cho đàn bà hay tốt hơn là nên ẩn thân vào nơi sơn cùng thuỷ
tận".
 |
| Tranh Martyrium of the Hippolyt của Dieric Bouts, diễn tả một người đang bị tứ mã phân thây |
Tứ mã phân thây
Tứ mã phân thây (đôi khi gọi là tứ mã phanh thây) là một hình phạt
thời phong kiến. Đây là hình phạt mà tứ chi của phạm nhân bị cột vào bốn
sợi dây nối vào bốn con ngựa. Trên ngựa có thể có nài ngựa hoặc không.
Khi hành hình, các nài ngựa sẽ thúc ngựa phi ra bốn hướng còn không có
nài ngựa thì người ta sẽ hét lớn hoặc đánh ngựa để chúng hoảng sợ bỏ
chạy. Từ đó bốn sợi dây sẽ kéo tứ chi phạm nhân đến khi thân thể của
phạm nhân bị xé thành năm mảnh gồm đầu, thân và tứ chi. Phạm nhân sẽ bị
bỏ mặc cho máu chảy đến chết.
Hình phạt này còn có một biến thể khác là ngũ mã phân thây với con
ngựa thứ năm cột vào cổ phạm nhân. Hình phạt này cũng được áp dụng khá
rộng rãi ở một số nước châu Á, châu Âu thời cổ đại, là một niềm khiếp sợ
đối với phạm nhân và những người chứng kiến.
Trong hàng nghìn năm xã hội loài người chưa tiến đến văn minh, còn có
rất nhiều hình phạt tàn độc khác nữa như ném đá tới chết, lột da, xiết
đai diêm vương, chặt ngang lưng, tự rạch bụng, bị ép phải đấu gươm, đấu
súng... Cùng với sự tiến bộ của loài người, công lý cũng được thực thi
một cách nhân đạo hơn.
Phương Lan
